CADECOM YALIMBIKISKA WALIMI PA ULIMI WA NTCHUNGA KU MZIMBA

Wakulemba: Augustine Kambuzi Banda.

Wupu wa Cadecom wa diocese ya Mzuzu ulikwamba ntchito ya kulutiska pa nthazi  ulimi wa mbuto izo zili mu gulu la ntchunga ngeti skawa, tchunga na soya.

Ntchito iyi yikugwirika ku Champhira EPA mboma la Mzimba na Kaluluma EPA mboma la Kasungu.

Kwakuyanda na mlala wa upu wa Cadecom mu diocese ya Mzuzu a Shadrek Munthali wati ulimi wa ntchunga ungamanya kukwezga chuma cha chalo chino.

Iwo wayowoya ivi ku Radio Tigabane wati wayendera walimi wanji ku Kaluluma EPA na Champhira EPA, wa munthali wati walimi wayamba makola chomene pa ulimi wa tchunga.

“Ivyo nawona kuno vyakukondweska chomene, vikuphala kuti masambilo awo tikawasambizga walimi yakusankha mbuto yiwemi wakaya pulikiska makola.

Ulimi wa  mbuto za gulu la tchunga ndiwo panyengo ya sono ungatukula walimi wanadi kuluska ulimi wa hona, naumo nawonera walimi withu chaka chino vikuwonseska kuti wasangenge phindu likulu chomene chifukwa wanji mwa iwo misika wayisanga kale”,Ndimo wakayowoyera a Munthali.

Yumoza mwa walimi wakwandaniska mbuto ya soya a Attire Phiri kufuma ku Kaulusi section ku Champhira EPA wati wakupambaniska chomene phindu ilo wakalisanganga pakwamba pambere wandasambizgike vya kupanda mbuto yiwemi na sono apo wakuti wasangenge phindu likulu chomen.

“Ine ulimi wa soya nkhayambako nikale kulima kweni phindu pawevyenge mwachiyerezgero, pa 1 hectara nkhasanganga waka matumba 10 ya 50 kgs apo sono umo nalimila 1 hetactare na upangili wa Cadecom nikwaniskenge mathumba 30  gha 50kgs”, wakalogosola a Phiri.

A phiri wati pa ulimi wa chilimika chino wapanda mbuto ya soya wa makwacha wakukwana 60 kgs pa hectare yimoza, iwo wati wakukhazga kuti chilimika chino wasangenge phindu likulu chomene pa ulimi wa soya.

“Nakuti sono nidupulenge makopala chifukwa ine musika nilikuwusanga kale ndipo tilikupangana kuti wazamunigula 400 kwacha pa kg yimoza apo kale pa kg yimoza tikaguliskanga waka 120 kwacha ndipo phindu pakawevye kweni sono nkhuwona kuti nitukukenge chomene”, wakadenentha a Phiri.

A phiri wakati phindu ilo walisangenge pa ulimi wa soya liwavwirenge pa kupwererera banja lawo, iwo wakajithemba kuti ngolo, ngo’ombe panji galimoto wagulenge kwizila mu ndalama za soya chilimika chino.

Ndipo pakuthirira nthendelo pa umo walimi wapindulirenge na ulimi wa mbuto za ntchunga mlangizi wa upu wa Cadecom a Temwa Moyo wakati walimi ku chigawa cha Champhira wawoneska phamphu pakulondezga makola masambiro gha kusankha mbuto ziwemi.

“Nga mlangizi ndine wakukondwa chomene kuwaona umo walimi walimila mbuto zawo vikuwoneka kuti wasangenge phindu likulu chomene chaka chino wanji mwa walimi withu misika wayisanga kale ivyo vyatikwezga nkhumbi nga Cadecom”, Ndimo wakayowoyera a Moyo.

Pakuyowoya na Radio Tigabane mlangizi mulala wa Cadecom ku Nkhamenya wa Stalin Shaba wapanga chikwelete na walimi awo wandasangilenthu  misika ya mbuto zawo za gulu la ntchunga.

“Kwa walimi withu awo wandasange misika khuwaphalira kuti waleke kudinginyika chifukwa wupu wa Cadecom unozgenge viwoneskero ivyo walimi wazamuwa na mwawi wakusaska mbuto zawo kwa ma vendor ndipo tili na chigomezga kuti kwizila mu nthowa iyi wazamuvwirika chomene”, Ndimo wakayowoyera a Shaba.

Wupu wa Cadecom ukugwira ntchito ya kulutiska pa nthazi ulimi wa ntchunga mwakukoleranako na school ya masambilo ghavya ungwantha ya Lilongwe University of Agriculture and Natural Resources na Wageningen University of Research. Panyengo ya sono ntchito iyi yafikila kale walimi pafupifupi 3,000.

 

Author: kambuziblog

Am trained journalist currently working for Radio Tigabane of Mzuzu Diocese as Head of Programs.

Leave a comment